Toekomst parochie(kerk) (2012) Archieven -

Forum 8 december 2012

Voorstelling resultaten bevraging parochiekerken
Jan Jaspers, directeur expertisecentrum onroerend kerkelijk erfgoed CRKC

Pastoraal plan van onderuit: een getuigenis uit Klein Brabant
Inge Hauchecorne, geëngageerde vrijwilliger betrokken bij het traject over parochies en parochiekerken

Toekomst van de territoriale pastoraal – aandachtspunten bij het kerkenplan
na bespreking op het IPB-Bureau van 14 december 2012

Over de kerkgebouwen Zie ook Transparant, jg 16, nr. 2, januari 2013, p. 2-3
Meer dan de helft van de kerkgebouwen zijn open buiten de eredienst. Ze worden bezocht voor devotiepraktijken en door mensen die op zoek zijn naar stilte en bezinning. Ook vele toeristen vinden hun weg naar kerken. Gidsbeurten (en informatieblaadjes) zijn een kans om voor deze groepen cultuur en pastoraal te verbinden.
Een kleine 10% van de kerken wordt ook door andere geloofsgemeenschappen gebruikt waarvan de helft op regelmatige basis. Hierbij stellen zich een aantal vragen naar visie. Bij de gemeenschappen van buitenlandse origine: hoe eigenheid en integratie in evenwicht houden? Bij de nieuwe evangelische groepen en christelijke groepen die niet aangesloten zijn bij de oecumene: wie beoordeelt of we hen kunnen onthalen in onze kerkgebouwen?
Drie kwart van de kerken kent ook niet-liturgisch gebruik. Maar bij nader toezien gaat het gemiddeld slechts over 1,6 activiteiten per jaar. Oorspronkelijk waren kerken plaatsen van samenkomst voor de gemeenschap en gebeurde er zeer veel in het kerkgebouw. Met de bouw van parochiezalen werd de kerk gereduceerd tot liturgische ruimte. Misschien moeten we opnieuw breder gaan denken.
Vele kerken zijn niet aangepast aan de kleinere vierende gemeenschap. Wie helpt lokaal om de kerk anders in te richten? Zijn kerkfabrieken bereid om hun gelden te investeren in verbouwingen of zelfs nieuwbouw van een gebedsruimte voor de toekomst?Pastorieën: 68% is eigendom van de kerkfabriek en de helft daarvan bewoond door een pastoor of medewerker. Wie heeft inspraak in het woonbeleid? Wordt gedacht aan sociale huisvesting?

Forum 2 juni 2012

Uitgangspunt van het IPB-beraad was de nota van minister Bourgeois over de toekomst van de parochiekerk. De inhoud van deze conceptnota werd toegelicht door Jan Jaspers, directeur van het expertisecentrum onroerend kerkelijk erfgoed van het CRKC. Daarna stelden medewerkers van elk bisdom kort voor hoe met deze nota gewerkt wordt en formuleerden de deelnemers bedenkingen en vragen.

Parochiekerkenplan
Einde 2011 keurde de Vlaamse regering de conceptnota van minister Bourgeois over de toekomst van de Vlaamse parochiekerk goed. Hierin wordt aan de gemeenten gevraagd om een langetermijnvisie voor de parochiekerken te ontwikkelen. Daartoe moeten de kerkfabrieken en centrale kerkbesturen van de 1850 parochiekerken voorstellen doen aan hun gemeentebestuur. De inhoud van die voorstellen hangt echter grotendeels af van het kerkelijk beleid met betrekking tot de territoriale pastoraal.
Jaspers stelde dat het maatschappelijk draagvlak van de Kerk nog vrij groot is. Lokaal zetten honderden vrijwilligers zich in, ook voor het kerkgebouw. Doordat het kostenplaatje echter oploopt en het aantal gebruikers van kerkgebouwen daalt, verkleint op sommige plaatsen het politieke draagvlak. De denkoefening die vandaag gevraagd wordt, moet uitmonden in een gemeentelijk meerjarenplan met de daaraan gekoppelde financiële middelen. Bourgeois zelf stelt dat de beste bestemming voor een kerk diegene is waarin de eredienst voorop staat. Maar voor de toekomst dienen medegebruik of nevengebruik en eventueel herbestemming overwogen te worden.
Momenteel zijn alle bisdommen bezig met een bevraging waarin zowel de toestand van het kerkgebouw als het gebruik ervan in kaart worden gebracht. Vooral het gebruik van een kerk en de levensvatbaarheid van de geloofsgemeenschap zullen doorwegen in het uittekenen van de toekomstvisie. Onderhandelingen met de gemeente moeten vertrekken vanuit en rekening houden met dit pastorale luik.

Voorstelling conceptnota Bourgeois en rol CRKC